از همه
سال دوم دبیرستان بودم. آقای احمدی معلم تاریخ بود. همان تاریخی که بیش از 300 صفحه بود و اسمش -شاید- تاریخ معاصر ایران بود. در یکی از درس‌های پایانی کتاب، در کم‌تر از یک صفحه، حرف از مرگ مشکوک سیدمصطفی خمینی و علی شریعتی بود. البته از یک صفحه هم کم‌تر بود.
آقای احمدی خیلی انسان آرام و فهمیده‌ای بود. البته هیچ نسبتی با پسر شجاع یا حتی پسر فهمیده نداشت! مقادیری درباره‌ی دکتر شریعتی حرف زد توی کلاس. برایم جالب بود. ازش خواستم چند تا از کتاب‌های شریعتی را معرفی کند. بلافاصله گفت «کتابای شهید مطهری رو خوندی؟» من هم گفتم «بله» البته ممکن است فقط سر تکانده باشم به نشانه‌ی بله! گفت «چه کتابی؟» و من هم گفتم «حماسه‌ی حسینی». یادم هست چند کتاب شریعتی را معرفی کرد.
دوم دبیرستان بودم. گفتم البته! رفتم کتاب‌فروشی آقای افکاری. کتابی که می‌خواستم را نداشت. سفارش دادم بیاورد. هر هفته یک بار سر زدم. اما نیاورد. ماه‌ها بعد فهمیدم چون راستی بوده، ترجیح داده کتاب «حسین وارث آدم» دکتر شریعتی را برای یک دبیرستانی نیاورد که گمراه بشود!
هر چه بود ان کتاب را پیدا کردم و خریدم و خواندم. بارها خواندم. حاصل چند سخنرانی بود آن کتاب. یکی از بخش‌های کتاب، اسمش «حسین وارث آدم» بود. به نظر شهید مطهری، این بخش از این کتاب، -یا بهتر بگویم این سخنرانی،- تحلیلی مادی‌گرایانه بود از حادثه‌ی عاشورا؛ که آن‌چه در عاشورا پیش آمده بود را نتیجه‌ی قهری و طبیعی سیر تاریخ می‌دانست، و نقش انسان‌ها و نیز گناه‌ها و سنگ‌دلی‌های‌شان را در واقعه‌ی عاشورا نادیده می‌گرفت. و در برابر هم قرار گرفتن جبهه‌ی حق و باطل را ادامه‌ی مبارزه‌ی تاریخی حق و باطل و در راستای دشمنی هابیل و قابیل تحلیل کرده بود.
یکی دیگر از سخن‌رانی‌های این کتاب، انتظار مذهب اعتراض بود. همه‌ی کتاب را که نباید توضیح بدهم. تنها یک نکته‌ی دیگر بگویم و آن این که دکتر شریعتی در قسمتی از «انتظار مذهب اعتراض»، به ساختاری شبیه به مجلس خبرگان برای «کشف» نائب امام معصوم اشاره می‌کند. در حالی که روشنفکرانی که خود را دنباله‌ی فکری شریعتی می‌دانستند و می‌دانند، خیلی راحت این بخش‌های سخنان شریعتی را نادیده می‌گیرند و گرفتند.
بگذریم. «حسین وارث آدم» و نویسنده‌اش، مطمئنا تاثیر قابل توجهی بر انقلاب‌کرده‌های سال 57 داشته است. گرچه انحرافات بزرگی هم این کتاب دارد؛ اما به هر حال باید خواند و دید و یاد گرفت. از همه.
این‌ها را هم بخوانید: شریعتی یک چهره همچنان مظلوم است و شریعتی و چهار تا آدم حسابی!
کلمات کلیدی :
